2021: nog veel maatregelen en aanpassingen omwille van het coronavirus

Gepubliceerd op

-

2021

Het jaar 2021 was, net als het jaar voordien, een turbulent en erg beladen jaar voor de Algemene Directie Humanisering van de arbeid (AD HUA). Ook dit jaar bepaalde corona in grote mate wat er binnen deze directie prioritair diende te gebeuren. Het behandelen van COVID-gerelateerde onderwerpen in verband met welzijn op het werk kwam dus opnieuw boven op de reeds uitgebreide lijst van gebruikelijke taken voor de directie.

Zo bleef de generieke gids veilig werken tijdens de COVID-19 crisis ook in 2021 een belangrijk instrument om werkgevers en preventiediensten te ondersteunen bij het beheersen van de COVID-19 pandemie in de ondernemingen. Om mee te evolueren met de verschillende golven van het virus werd deze gids in de loop van het jaar 5 keer aangepast. Alle wijzigingen werden uiteraard telkens uitgebreid doorgesproken met de sociale partners van de Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het werk.

Ook de tweewekelijkse monitoring van de sociale impact van de coronacrisis werd in 2021 verdergezet. De Werkgroep Sociale impact COVID-19 Crisis (WG SIC) volgt en evalueert de maatregelen voor de arbeidsmarkt (zoals tijdelijke werkloosheid, het overbruggingsrecht voor zelfstandigen), sociale zekerheid (bijvoorbeeld uitstel van sociale bijdragen) en sociale bijstand plus inclusie. De FOD Werkgelegenheid blijft samen met de FOD Sociale Zekerheid en de POD Maatschappelijke integratie de drijvende kracht erachter. De werkgroep SIC kreeg daarvoor bovendien internationale erkenning. De International Social Security Association (ISSA) heeft ons het "certificate of merit" toegekend.

Verankering in de tijd

Daarnaast kreeg de FOD in september van de Beleidscel van de Minister de vraag om na te denken over een meer veralgemeende aanpak die ook zou kunnen gelden voor toekomstige epidemieën en pandemieën. De beste oplossing leek een verankering in de welzijnswetgeving van de basisprincipes van crisisbeheer in ondernemingen, gekoppeld aan een generieke gids die deze basisprincipes praktisch en flexibel zou invullen met preventiemaatregelen die aanpasbaar zijn in functie van de ondernemingscontext.  Na bespreking met de sociale partners werd hierover snel een principieel akkoord bereikt. De nieuwe gids zou ondernemingen, sectoren en overheden toelaten om soepel te kunnen inspelen op verschillende soorten en ernstgraden van besmettingen door infectieuze agentia. De gids zou daarom opgebouwd worden uit 3 fases die telkens kunnen worden geactiveerd op ondernemingsniveau, sectorniveau of overheidsniveau.

De eerste ruwe versie van deze gids 2.0 zag het daglicht in december, als resultaat van een intens tweedaags overleg in afzondering van Karel Van Damme (voorzitter van de Hoge Raad), Valérie Vervliet (hoofd van de afdeling normen van de AD HUA) en Nadine Gilis (hoofd van de afdeling sociaal overleg van de AD HUA). Deze versie werd begin 2022 in de schoot van de Hoge Raad besproken om tegen de lente van 2022 uit te groeien tot een volwaardige gids in Frans en Nederlands die gepubliceerd werd op de website van de FOD. Tegelijkertijd doorliep het regelgevend kader om deze bijzondere preventiemaatregelen ingeval van een epidemie of een pandemie te verankeren in de codex alle stappen van het wetgevend proces.

Belang van ventilatie

De Codex Welzijn op het Werk bleek zelf ook een goed instrument in het bestrijden van de pandemie op het werk. In 2021 is immers overduidelijk gebleken hoe belangrijk een goede ventilatie en verluchting van binnenruimten wel is ten behoeve van een gezond en zo virusarm mogelijk binnenklimaat. De regels in de codex die in 2019 - net vóór de coronacrisis - waren geactualiseerd, bleken bijzonder vooruitstrevend en bruikbaar te zijn in de strijd tegen het coronavirus, omdat ze bepalen dat de CO2-concentratie in werkruimten in principe gewoonlijk lager dan 900ppm dient te zijn. En wat in 2019 nog een overdreven, vaak onhaalbare eis leek, zou in de coronacrisis al gauw een zeer terechte maatregel blijken die alom als voorbeeld zou worden overgenomen als een van de efficiëntste preventiemaatregelen in de strijd tegen virusverspreiding.

In 2021 stonden de preventieadviseurs, en met name de arbeidsartsen in de spotlights, wegens hun sleutelrol in het bevorderen van de gezondheid van de werknemers op het werk, in het bijzonder in het kader van het bedwingen van de pandemie op de werkvloer. In januari verscheen een koninklijk besluit dat de specifieke taken van de arbeidsartsen in het kader van de COVID-19 crisis opsomde en de prioriteiten van de arbeidsartsen verduidelijkte, in die zin dat het opsporen van hoogrisicocontacten en het (laten) testen van werknemers tijdens de gezondheidscrisis de topprioriteit van deze artsen werd, zodat alle werknemers zo veilig mogelijk konden blijven werken.

25 jaar Welzijnswet

2021 was ten slotte ook een feestjaar voor de wet van 4 augustus 1996 betreffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk, want onze wet mocht 25 kaarsjes uitblazen. De FOD heeft deze verjaardag zeker niet onopgemerkt laten voorbijgaan, en heeft hieraan verschillende acties gekoppeld en deze kenbaar gemaakt op de sociale netwerken. Zo werden getuigenissen belicht van actoren die deze evolutie van nabij hebben gevolgd en werd het belangrijke werk dat de preventieadviseurs en alle actoren van de preventie elke dag verrichten, in de kijker gezet.

De welzijnswetgeving is populairder dan ooit, maar daaraan zat ook een keerzijde. Opeens werd de welzijnswetgeving vanuit verschillende hoeken naar voren geschoven als hét instrument om de vaccinatie van de gezondheidszorgbeoefenaars te gaan verplichten, waarbij men de finaliteit en het toepassingsgebied van deze regelgeving, nl. de bescherming van de gezondheid van werknemers tijdens hun werk, wel eens uit het oog durfde te verliezen. Het heeft de AD HUA heel wat tijd en energie gekost om te verduidelijken waarom het wijzigen van deze regelgeving niet aan het gewenste doel, nl. de bescherming van de volksgezondheid of van zwakke personen, tegemoet kon komen. Gelukkig heeft men het licht gezien, en werden andere en betere oplossingen gevonden.