Op vraag van de Europese Commissie nam Tom Bevers in februari deel aan de 2de ‘High-Level Meeting’ in het kader van de EU-Thailand Labour Dialogue, om het belang van internationale samenwerking in het kader van inspecties te onderlijnen. Een bijzondere ervaring in woelige wateren - gelukkig vooral figuurlijk!
Valentijnsdag op een boot in Thailand. Het klinkt als een romantische aanbieding van een reisbureau, maar de werkelijkheid was toch enigszins anders. In plaats van aan een cruiseschip bevonden de leden van de delegatie zich aan een vissersboot, enkel bereikbaar via een toch wat wankele loopplank en over een andere boot heen. Dat deed ze even twijfelen, maar Joost Korte, directeur-generaal werkgelegenheid bij de Europese Commissie, nam het voortouw. Door het bezoek aan deze vissersboot konden ze met eigen ogen de omstandigheden zien waarin twee vissers uit Thailand en acht uit Myanmar de komende dagen op zee zouden doorbrengen. In de slaapruimte waar drie van hen opeengepakt zouden moeten inpassen stond de pot rijst al te pruttelen.
De Thaise inspecteurs die met de leden waren meegekomen controleerden ondertussen de visnetten, de veiligheid aan boord en de apparatuur waarmee het traject van het schip de volgende dagen zou worden opgevolgd. Aan wal werden de papieren van de werknemers nagekeken. Die kregen ook de kans om desgewenst afgeschermd van te nieuwsgierige blikken en indien nodig in het Birmaans eventuele problemen aan te geven. Maar alles bleek in orde en de boot mocht vertrekken.
Gele kaart voor Thaise scampi’s
De visserijsector is erg belangrijk voor Thailand. Wie op een pak scampi’s in de supermarkt kijkt, zal vaak zien dat ze uit dit land afkomstig zijn. Maar in 2015 trok de EU een ‘gele kaart’ en dreigde de import stop te zetten: Thailand deed niet genoeg om illegale en ongereguleerde vangst aan te pakken, onder meer het ongeoorloofd vissen buiten de Thaise territoriale wateren. Tegelijk bood de EU hulp aan, niet alleen om te zorgen dat de visserijregels zouden worden nageleefd, maar ook om het probleem van mensenhandel en onaanvaardbare werkvoorwaarden in de sector aan te pakken. De International labour organization (ILO) werd erbij betrokken en met EU-financiering zette ze het ‘Ship to Shore’-project op, om zo een geïntegreerde aanpak op het terrein te bevorderen.
Tegelijk werd een formele ‘Labour Dialogue’ opgezet – waarmee Thailand tot de exclusieve club toetrad van landen waarmee de EU een dergelijke dialoog onderhoudt en die verder bestaat uit de VS, Canada, Japan in India. En Thailand ratificeerde ook ILO-protocol 29 (over dwangarbeid) en als eerste Aziatische land conventie 188 (over de visserij).
Sociale dialoog blijft pijnpunt
Dankzij de gemaakte vooruitgang trok de EU in 2019 de gele kaart opnieuw in. Maar waakzaamheid blijft geboden, want lang niet alle problemen zijn opgelost. De EU-delegatie begon het bezoek dan ook met een overleg met een aantal ngo’s, Human Rights Watch en de ILO-delegatie. Zo leerden ze dat de visserijsector veel politieke invloed heeft en grote druk uitoefent om de regels te versoepelen, want de concurrenten in Cambodja en elders hebben een concurrentieel voordeel. Vooral daarom werd aan Tom Bevers gevraagd om op de formele vergadering van de ‘Dialogue’ de internationale samenwerking tussen inspectiediensten uiteen te zetten, zoals die in de EU werd geformaliseerd met de oprichting van de European Labour Authority (ELA). Daarnaast stonden de competenties in het kader van digitalisering op de arbeidsmarkt en opkomst van nieuwe contracttypes op het programma, waarbij het werk dat in het kader van de ‘Future of Work’ door onder meer de OESO werd verricht goed van pas kwam.
Vanuit de EU werd ook aangedrongen op een versterking van de sociale dialoog. Een moeilijk thema voor Thailand, waar vakbondsleiders vaak worden aangeklaagd wegens laster ten aanzien van de onderneming. Bovendien vreest de Thaise overheid dat een vakbond in de visserij zozeer door vissers uit Myanmar zou worden gedomineerd dat ze een instrument van buitenlandse inmenging zou worden. Toch blijft de EU aandringen op een ratificatie van de ILO-conventies over sociale dialoog (87 en 98).
De tweede dag van de dialoog stond in het teken van twee plaatsbezoeken. Naast het controlecentrum in de haven bezochten de leden een rehabilitatiecentrum voor personen die het slachtoffer werden van een arbeidsongeval, waarbij ook het preventiebeleid werd toegelicht.
ILO-werk rendeert
Het Thaise voorbeeld leidt tot twee conclusies. Als de EU zijn handelsbeleid inzet om ook sociale veranderingen op het terrein te realiseren, kan dit een groot verschil maken om tot een eerlijkere handel én tot betere werkomstandigheden te komen. De ILO-instrumenten waar de overheden en sociale partners in België veel tijd en energie in steken zijn dan misschien niet altijd even relevant in eigen land, op wereldschaal vormen ze een door iedereen erkend referentiepunt waarop kan worden verder gebouwd.
Jammer genoeg kwam Thailand in de voorbije maanden opnieuw in woelig politiek water terecht. Wat daarvan de impact zal zijn op de visserijsector en de vooruitgang die werd gemaakt kan vooralsnog moeilijk worden ingeschat. Een democratisch Thailand dat de principes van ‘decent work’ vooropzet zou alleszins een sterk baken in een belangrijke en economisch opkomende regio kunnen zijn.
