Het is mogelijk dat deze winter de elektriciteit enkele uren wordt afgesloten om een ‘black-out’ van het elektriciteitssysteem te voorkomen. We belichten hier de gevolgen van een stroomonderbreking voor de arbeidsrelatie.
Situatie 1 – Problemen met het openbaar vervoer
Een stroomonderbreking kan problemen met het openbaar vervoer tot gevolg hebben. Het is bijvoorbeeld mogelijk dat er tijdelijk geen treinen, trams of metro’s rijden of dat er grote vertragingen zijn.
De werknemer zal enkel recht hebben op zijn normaal loon voor de niet-gepresteerde uren wanneer de stroomonderbreking voor hem onvoorzienbaar was. Indien hij op voorhand kon weten dat hij niet of te laat op het werk zou geraken (bv. de problemen met het openbaar vervoer waren aangekondigd via de media) heeft hij geen recht op loon voor de niet-gepresteerde uren. Hij wordt in dat geval immers verondersteld de nodige voorzorgsmaatregelen te nemen en bijvoorbeeld alternatieve vervoerswijzen te gebruiken om tijdig op het werk te geraken.
Situatie 2 - De onderneming wordt geconfronteerd met een stroomonderbreking die een geval van overmacht uitmaakt
Wanneer de onderneming wordt geconfronteerd met een stroomonderbreking die het voor de werkgever onmogelijk maakt om zijn werknemers tewerk te stellen, zal er sprake zijn van overmacht.
Deze onmogelijkheid zal steeds geval per geval en met de nodige redelijkheid moeten worden beoordeeld. Ze zal bijvoorbeeld afhankelijk zijn van het feit of de stroomonderbreking al dan niet binnen een redelijke termijn vooraf werd aangekondigd en van de mogelijkheden voor de werkgever om redelijke en passende maatregelen te nemen om zijn werknemers alsnog tewerk te stellen. Het principe is namelijk dat de werkgever als een ‘goede huisvader’ al het mogelijke moet doen om zijn verbintenissen na te komen, meer bepaald het tewerkstellen van zijn werknemers.
Als de werknemer ten gevolge van de stroomonderbreking de hele werkdag niet kan werken, zal de uitvoering van zijn arbeidsovereenkomst worden geschorst op basis van overmacht. De werknemer kan onder bepaalde voorwaarden een uitkering krijgen van de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening omwille van tijdelijke werkloosheid wegens overmacht. Dit geldt zowel voor arbeiders als bedienden.
Als de stroomonderbreking zich tijdens de werkdag voordoet en de werkgever geen aangepast werk kan aanbieden, heeft de werknemer recht op loon voor de niet-gepresteerde uren.
Situatie 3 - De onderneming wordt geconfronteerd met een stroomonderbreking die geen geval van overmacht uitmaakt
In een derde situatie wordt de onderneming getroffen door een stroomonderbreking die geen geval van overmacht uitmaakt. De stroomonderbreking zal geen geval van overmacht uitmaken wanneer het voor de werkgever nog mogelijk was om zijn werknemers tewerk te stellen. Dit moet opnieuw geval per geval en met de nodige redelijkheid moeten worden beoordeeld.
Wanneer de werkgever in deze situatie heeft nagelaten de passende maatregelen te nemen die van hem redelijkerwijs konden worden geëist, en de stroomonderbreking tot gevolg heeft dat hij zijn werknemers niet of niet langer kan tewerkstellen, moet hij het normaal loon betalen voor de niet-gepresteerde uren.
Alternatieven
Wanneer een stroomonderbreking binnen een redelijke termijn op voorhand wordt aangekondigd, kan in de eerste plaats worden onderzocht of het binnen de onderneming mogelijk is om de stroomonderbreking te “omzeilen” door een aanpassing van de toepasselijke uurroosters (bv. wisseling van ploegen zodat er geen ploeg werkzaam is tijdens de stroomonderbreking), dit uiteraard binnen het wettelijk of conventioneel kader.
Daarnaast kan een werkgever er bijvoorbeeld aan denken zijn werknemers te laten telewerken, een opleiding of een teambuildingsactiviteit organiseren, de werknemer voorstellen een dag inhaalrust te nemen, aangepast werk voorzien …