Inleiding
Op 18 juli 2009 heeft de federale Regering een overeenkomst bereikt aangaande het regulariseren van het verblijf van sommige categorieën van vreemdelingen. Deze afspraken werden vastgelegd in een “instructienota” op 19 juli 2009.
Binnen het kader van deze instructie is één van de mogelijke pistes om de verblijfssituatie te regulariseren, de regularisatie via arbeid (punt 2.8. B van de Instructie).
De afspraken van punt 2.8 B van de instructienota werden in uitvoering gebracht door het koninklijk besluit van 7 oktober 2009 (B.S. 14/10/2009) dat de procedure regelt die de werkgever moet volgen om een arbeidsvergunning te bekomen van de bevoegde Gewestinstelling indien hij een dergelijke kandidaat-geregulariseerde wil tewerkstellen. Dit koninklijk besluit regelt dus geenszins de relatie tussen de kandidaat-geregulariseerde en de Dienst voor Vreemdelingenzaken.
Dit besluit van 7 oktober 2009 verplicht voor de indiening van de aanvragen om arbeidsvergunning de werkgever de modelovereenkomst te gebruiken die als bijlage bij dat besluit gepubliceerd werd in het Staatsblad.
In deze modelovereenkomst luidt het artikel 6 als volgt:
“Artikel 6. In geval van ziekte verbindt de werkgever er zich toe medische en apothekershulp, alsook, desgevallend, de opname in een ziekenhuis te garanderen.
Als de ziekte langer dan één maand duurt, zijn de in het vorige lid bepaalde verstrekkingen echter alleen verschuldigd als de werknemer echt tewerkgesteld is geweest.
De voorgaande bepalingen gelden slechts totdat de werknemer op de prestaties van de ziekte- en invaliditeitsverzekering gerechtigd is en op voorwaarde dat hij in België verblijft.”
Het lijkt nodig de draagwijdte van dit artikel 6 te verduidelijken.
Basisregel: vrijstelling van wachttijd
We wensen er de aandacht op te vestigen dat dit artikel 6 in principe geen enkel gevolg heeft voor de kandidaat-werkgever van de kandidaat-geregulariseerde:
- tussen het moment van ondertekening van de overeenkomst en het moment waarop de uitvoering van de overeenkomst zal starten is de werkgever nog niet gebonden. De overeenkomst gaat immers pas in (overeenkomstig artikel 1 van dit verplicht model) “vanaf de beslissing tot machtiging tot verblijf en de toekenning van de arbeidskaart B en op voorwaarde dat die datum van inwerkingtreding zich niet op een later moment situeert dan” de datum die de werkgever invulde als de uiterste dag van begin van uitvoering van de overeenkomst;
- en, éénmaal de uitvoering van de arbeidsovereenkomst begonnen is, komt de geregulariseerde vanaf de eerste dag van tewerkstelling en zonder wachttijd in aanmerking voor tussenkomst in de ziektekosten, aangezien het om zijn eerste onderwerping gaat. Het volstaat dat de geregulariseerde zich inschrijft bij een mutualiteit en daarbij het bewijs levert van de tewerkstelling als loontrekkende, waardoor hij als rechthebbende zal beschouwd worden voor de tussenkomst in de ziektekosten.
In dat geval heeft deze inschrijving zelfs terugwerkende kracht tot de eerste dag van het kwartaal waarin hij zijn inschrijving bij de mutualiteit vroeg.
Dit artikel 6 is dus in praktijk in die situatie dode letter.
Uitzondering: de herinschrijving bij de mutualiteit
Hetgeen hiervoor werd toegelicht geldt enkel wanneer het gaat om een eerste inschrijving als rechthebbende in het kader van de verplichte ziekteverzekering. Dit geldt niet wanneer er sprake is van een herinschrijving van iemand die vroeger reeds de hoedanigheid van rechthebbende op de ziektekosten had verworven (bvb. op basis van een tewerkstelling).
Er is echter slechts sprake van herinschrijving indien de persoon nu opnieuw titularis wordt en voor zover zijn vorige inschrijving zijn geldigheid verloor na twee opeenvolgende kalenderjaren zonder enig recht op ziektekosten.
- Heel uitzonderlijk kan het dus gebeuren een kandidaat geregulariseerde zich moet herinschrijven bij een mutualiteit:
de kandidaat geregulariseerde is vroeger reeds ingeschreven geweest bij een mutualiteit als titularis (hij heeft bijvoorbeeld op zeker ogenblik in het verleden een voorlopige verblijfstitel bekomen die hem toeliet om te werken, en hij heeft ook effectief gewerkt); - en er is geen enkele dag van recht op ziektekosten geweest (noch als titularis, noch als persoon ten laste):
- in 2007 en 2008 indien de tewerkstelling waarvoor de werkgever nu de modelovereenkomst gebruikt ingaat in 2009;
- in 2008 en 2009 indien de tewerkstelling waarvoor de werkgever nu de modelovereenkomst gebruikt ingaat in 2010.
Gaat het om een geval van herinschrijving in de zin van de vorige alinea, dan geldt een wachttijd van 6 maanden vooraleer vanuit de ziektekostenverzekering wordt tussengekomen indien de vorige inschrijving zijn geldigheid verloor als gevolg van het niet respecteren van de verplichte bijdragebetaling (bijvoorbeeld indien de kandidaat geregulariseerde werkte zonder dat de verplichte bijdragen werden betaald). Anderzijds is er geen wachttijd van 6 maanden indien het verlies van de geldigheid van de vorige inschrijving niet te wijten is aan het niet respecteren van de verplichte bijdragebetaling (bijvoorbeeld een verlies van inschrijving wegens een langere periode van verblijf in het buitenland).
De toepassing van een wachttijd van zes maanden in het kader van de regularisatieprocedure zal dus echt een uitzondering vormen.
Opmerking
Sommige werkgevers schrikken er voor terug om een overeenkomst af te sluiten met een kandidaat geregulariseerde omdat ze vrezen dat dit zou leiden tot een onderzoek door de bevoegde inspectiediensten om na te gaan of die kandidaat geregulariseerde in het verleden niet reeds (op een illegale manier) werkte. Aan de inspectiediensten van de federale overheid zal in elk geval geen opdracht gegeven worden om dergelijke onderzoeken te starten.
Anderzijds is het natuurlijk evident dat wel de ernst van de afgesloten arbeidsovereenkomst wordt nagegaan, wat o.a. inhoudt dat nagegaan wordt of de werkgever als werkgever gekend is bij de kruispuntbank voor ondernemingen en bij de Rijksdienst voor sociale zekerheid. Een dergelijk onderzoek zal systematisch gevoerd worden door de bevoegde dienst van de Gewesten bij elke aanvraag tot het bekomen van een arbeidsvergunning voor een kandidaat geregulariseerde.