De ministerraad keurt op initiatief van minister van Werk Monica de Coninck in tweede lezing twee voorontwerpen van wet goed die de preventie van de psychosociale risico's op het werk in hun geheel bevorderen en de bestrijding van geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk verbeteren (aanpassing van de pestwet uit 1992).
Monica De Coninck : « Overal waar mensen samen zijn of samenwerken kunnen er conflicten rijzen. Maar vanaf wanneer krijgt iets wat op zich normaal kan zijn, abnormale dimensies? Niet enkel de feiten spelen hierin een rol, ook de verschillende percepties van dezelfde feiten door verschillende mensen zijn belangrijk. Om problemen te voorkomen, is het noodzakelijk tijdig in te grijpen, voor er van een conflict sprake is. Werknemers zullen bij problemen op het werk voortaan niet enkel bij hun vertegenwoordigers of bij de werkgever zelf terecht kunnen, maar ook bij de preventieadviseur of vertrouwenspersoon. Bovendien, hoe slechter de psychosociale werkomstandigheden in het algemeen zijn, hoe groter de kans is dat wrijvingen ontaarden in conflicten, pesterijen en geweld. Daarom wordt de scope van de wetgeving uitgebreid tot de preventie van psychosociale risico’s binnen een onderneming (stress, burn out, slecht werkklimaat) en wordt de aanpak van pesten en geweld op het werk verbeterd. » De aanpassing van de wet versterkt de preventieve aanpak. Ze heeft tot doel alle risicofactoren binnen een onderneming te identificeren en te remediëren voor ze de interpersoonlijke relaties verstoren.
Het doel is eveneens om het wederzijdse respect te vergroten en een onmiddellijke interventie in te zetten indien nodig. De belangrijkste aanpassingen:
Betere preventie via een risicoanalyse
Psychosociale risico’s zijn voortaan een onderdeel van de algemene risicoanalyse in de onderneming om de risico's verbonden met haar activiteiten te identificeren. Zo’n risiscoanalyse is nu reeds verplicht voor andere risico’s. Op basis van de risicoanalyse moeten preventiemaatregelen worden genomen om de risico's zo veel mogelijk in te perken. Deze risicoanalyse is het voorwerp van sociaal overleg binnen de onderneming. Een bijzondere riscoanalyse moet ook gebeuren op vraag van een derde van de werknemersvertegenwoordigers, of vanzelfsprekend ook op vraag van de hiërarchie of van de inspectiedienst voor toezicht op het welzijn.
Twee mogelijke procedures voor de psychosociale interventie
Naast het aankaarten van problemen via de gewone overlegstructuren met syndicale vertegenwoordigers of de werkgever, is er voor de werknemers die dat nodig achten ook de mogelijkheid om de vertrouwenspersoon of de preventieadviseur te raadplegen. Dat kan met een vraag voor een informele interventie. De werknemer ontvangt dan een bewijs dat hij de vertrouwenspersoon of de preventieadviseur heeft geraadpleegd.
Met een verzoek voor een formele interventie kan men voortaan enkel nog bij de preventieadviseur terecht, die de zaak onderzoekt en een advies aan de werkgever verleent. Wanneer het pesten of geweld of ongewenst seksueel gedrag betreft is een speciale procedure voorzien zoals de bescherming van de werknemer en de getuigen tegen ontslag. Wanneer het andere psychosociale problemen betreft die met psychisch lijden gepaard gaan speelt diezelfde ontslagbescherming niet. Daar is wel voorzien dat andere beschermende maatregelen kunnen genomen worden.
Een betere afbakening van de rol van de vertrouwenspersoon en preventieadviseur
De rol van de vertrouwenspersoon wordt uitgebreid voor de informele procedure tot psychosociale risico's. De formele procedure behoort tot de taak van de preventieadviseur psychosociale aspecten. De informele procedure wordt bevorderd om problemen aan te pakken voor ze ernstige conflicten veroorzaken. Daar waar er sociale overlegstructuren zijn, zullen deze gewoonlijk gebruikt worden, tenzij de werknemer de andere weg verkiest omwille van het vrijwaren van zijn intimiteit.
Meteen actie ondernemen
De termijn waarin de preventieadviseur een rapport moet afleveren, wordt duidelijk afgebakend. In geval van ernstige feiten moet hij al onmiddellijk dringende maatregelen voorstellen.
Een ontslagbescherming die misbruiken tegengaat
Om te voorkomen dat werknemers klacht neerleggen bij de arbeidsinspectie, louter om zich te beschermen tegen ontslag, beperkt het voorontwerp de ontslagbescherming tot de gevallen waarin de interne procedure geen resultaat boekte of niet bestond.
De definitie van pesterijen
Daar waar tot nu toe het repetitieve karakter van dezelfde ongewenste handelingen noodzakelijk was om ze als pesterijen te beschouwen, kan het voortaan ook gaan om feiten die afzonderlijk genomen niet zwaar wegen, maar in hun samenhang mensen zwaar kunnen raken.
Verbetering van de juridische procedure
Zoals gevraaagd door het federale parlement werd de mogelijke harmonisering van wet voor welzijn op het werk en de wet tegen discriminatie onderzocht. Daaruit bleek dat de mogelijkheid moet worden voorzien dat het slachtoffer voor de rechter een forfaitaire schadevergoeding van zes maanden of drie brutoloon kan bekomen voor geleden schade. Deze boete is verschuldigd door de dader of gedeeld door verschillende daders.
Bron: persbericht van het kabinet van de minister van Werk