1982 - Observatiemethoden arbeidsomstandigheden

Hoofdthema

DiOVA heeft een lange traditie van praktijkgericht onderzoek op het gebied van de ergonomie. In de jaren '60 is fundamenteel onderzoek gefinancierd. Het werd uitgevoerd door het departement industriële psychologie van de ULB. In de jaren '70 is onderzocht op welke manier ergonomische kennis zou kunnen doordringen tot op de werkvloer.

Vanaf de jaren '80 zijn initiatieven genomen om te sensibiliseren, ervaring op te doen met analysemethoden, praktijkgerichte publicaties te verspreiden en interventies op het terrein te ondersteunen.

Subthema

Analysemethoden

In de loop van de jaren '80 is geëxperimenteerd met verschillende methoden voor het analyseren van de arbeidsomstandigheden. In Frankrijk zijn toen interessante observatiemethoden ontwikkeld.

Voor de verzorgingssector is een hulpmiddel voor een participatieve risicoanalyse opgesteld. En er is ervaring opgedaan met een Nederlandse vragenlijst om de werk- en gezondheidsbeleving van werknemers in kaart te brengen. Deze fiche stelt de Franse analysemethoden voor.

Timing

1979-1982

Opdrachtgever

Instituut voor Verbetering Arbeidsvoorwaarden (IVA) (nu: DiOVA)

Onderzoeksteam

Hugo D'Hertefelt, Sim Moors, Eric Verborgh

Onderzoeksopzet

In Frankrijk zijn in de jaren '70 verschillende methoden ontwikkeld om de arbeidsomstandigheden in kaart te brengen. De methoden brachten voor het eerst ergonomische en psychosociale aspecten van het werk samen in één enkele benadering.

De methoden veronderstellen een nauwkeurige observatie van de werkpost(en). Een hinderschaal "weegt" de observaties en geeft ze weer op een histogram. De resultaten verhogen de bespreekbaarheid van de arbeidsomstandigheden. En ze bevorderen het zoeken naar oplossingen.

De bedoeling van het project was de bekendheid met deze methoden vergroten. 

Resultaten

In een eerste fase hebben de onderzoekers de methoden bestudeerd en stages gevolgd in Aix-en-Provence voor wat betreft de LEST-methode en in Parijs voor wat betreft de Renault-methode.

Vervolgens zijn de nodige vertalingen in het Nederlands gemaakt van de werkdocumenten van beide methoden.
Er is een aantal workshops ingericht met bedrijfsleiders, preventieadviseurs en vakbondsvertegenwoordigers waarop de methoden zijn voorgesteld en geoefend.

De volgende thema's kwamen aan bod:

  • Thermische omgeving
  • Lawaai
  • Verlichting
  • Fysieke belasting (statische werkhoudingen)
  • Mentale belasting
  • Werk en tijd
  • Naast de sensibilisering via workshops zijn de methoden in tal van opleidingen voor preventieadviseurs uitvoerig toegelicht. Ze zijn toegepast in verschillende eindwerken zoals blijkt uit de NOVA-publicatie "Belastende houdingen en bewegingen" (D'Hertefelt, Willocx en Bentein, 1996).

Publicatie(s)

  • De arbeidsplaatsprofielen. Methode voor de analyse van de kwaliteit van de arbeid. (1983). Brussel: IVA. (Intern document enkel voor opleidingsdoeleinden).
    Nederlandse vertaling van Les profils de postes. Méthode d'analyse des conditions de travail (2ème edition). (1979). Paris: Masson.
  • LEST-methode: Observatiegids en Handleiding. (1982). Brussel: IVA. (Interne documenten enkel voor opleidingsdoeleinden).
    Nederlandse vertaling en bewerking van Guélaud, F., Beauchesne, M-N., Gautrat, F., & Roustang, G. (1980). Pour une analyse des conditions du travail ouvrier dans l'entreprise (3ième édition). Paris: A.Colin.

Bijkomende inlichtingen

Indien u meer informatie wenst over dit onderzoek of de publicaties, neem dan contact op met de Directie van het Onderzoek over de Verbetering van de Arbeidsomstandigheden (DIOVA), E. Blerotstraat 1 - 1070 Brussel, alain.piette@werk.belgie.be.