Hoofdthema
DiOVA heeft een lange traditie van praktijkgericht onderzoek op het gebied van de ergonomie. In de jaren '60 is fundamenteel onderzoek gefinancierd. Het werd uitgevoerd door het departement industriële psychologie van de ULB. In de jaren '70 is onderzocht op welke manier ergonomische kennis zou kunnen doordringen tot op de werkvloer.
Vanaf de jaren '80 zijn initiatieven genomen om te sensibiliseren, ervaring op te doen met analysemethoden, praktijkgerichte publicaties te verspreiden en interventies op het terrein te ondersteunen.
Subthema
Fysieke ergonomie
De fysieke ergonomie houdt zich bezig met de relatie tussen fysieke activiteiten en de fysieke kenmerken van mensen. Belangrijke onderwerpen zijn werkhoudingen, manueel hanteren van lasten, repetitieve bewegingen, werkgerelateerde spier-, pees- en botaandoeningen, werkplekinrichting. In de jaren '90 heeft NOVA hierover gepubliceerd.
Deze fiche stelt het project "Belastende houdingen en bewegingen" voor.
Timing
Afgewerkt 1996
Opdrachtgever
Nationaal Onderzoeksinstituut voor Arbeidsomstandigheden (NOVA) (nu: DiOVA)
Onderzoeksteam
Hugo D'Hertefelt (NOVA), Marijke Willocx (UIA) en Kathleen Bentein (ULB) o.l.v. Prof. M. Van Sprundel & L. Claes (UIA) en Prof. P. Salengros & Prof. G. Karnas (ULB).
Onderzoeksopzet
Dit project is gebaseerd op secundair bronnenmateriaal: eindwerken, projectwerken en papers van cursisten veiligheidskunde of ergonomie. Er is gezocht naar interessante beschrijvingen van problemen én oplossingen op het gebied van belastende houdingen en bewegingen.
Zo kunnen preventieadviseurs, beleidsmakers en ontwerpers van werkposten en werktuigen ideeën opdoen om verbeteringen door te voeren.
Om de risicoanalyse op dit gebied te ondersteunen zijn tevens verschillende analysemethoden beschreven.
Resultaten
Er zijn 36 casestudies weerhouden. Elke case wordt op een uniforme manier voorgesteld in 7 rubrieken: de werksituatie, het knelpunt, het onderzoek, de aanbevelingen, de toepassing, de praktische informatie over het basiswerk en de contactpersoon en de nuttige literatuurreferenties.
Het boek sluit af met een overzicht van methoden voor risicoanalyse.
Problemen met houdingen en bewegingen doen zich in uiteenlopende situaties voor.
In 10 gevallen ligt de nadruk op de lichamelijke inspanningen die mensen moeten leveren bij het tillen, dragen of verplaatsen van lasten of personen: glasvezelbobijnen, breigoedrollen, staaldraad-en kabelbobijnen, rollen plastic film, beeldbuizen, huisvuil, muntzakken, mentaal gehandicapten en bejaarden.
In 7 gevallen gaat het om repeterende handelingen bij inpakwerk en samenstelarbeid: in de voedingsnijverheid (zuiveldesserts, droge worst), in de farmacie (ovulen), bij de productie van gebruiksvoorwerpen (schotelwarmers, kleerhangers) en de confectie van kleding.
Een tiental gevallen betreft activiteiten die te maken hebben met de distributie van goederen en diensten. Het gaat om zeer diverse activiteiten: het aan huis brengen van warme maaltijden, het afleveren van drankbakken en het verdelen van interne bedrijfspost. Maar ook kassawerk, aanvulwerk en het oprollen van vloerbekleding in distributiebedrijven komt aan bod. Tot zelfs graaf-en andere werkzaamheden die nodig zijn voor de distributie van telefoon, elektriciteit en water.
De invloed van trillingen op het menselijke lichaam komt in 4 gevallen aan bod: bij klinkwerk, bij het hanteren van een slijpmachine of een stoffenzaag en bij het besturen van een rolbrug.
Onder diversen is een vijftal gevallen onder te brengen: onderhoudswerken en afsluiten van leidingen in de petrochemie, het afbramen van velgen, de aanpassing van de hoogte van een afwasbak en het ontwerp van een tramcabine.
Alle cases zijn geïllustreerd met foto's of tekeningen. Zo kan ook een niet-ingewijde het probleem en de oplossing begrijpen.
Publicatie
D'Hertefelt, H., Willocx, M., & Bentein, K. (1996). Belastende houdingen en bewegingen. Ergonomie in de praktijk. Brussel: NOVA.
Bijkomende inlichtingen
Indien u meer informatie wenst over dit onderzoek of de publicaties, neem dan contact op met de Directie van het Onderzoek over de Verbetering van de Arbeidsomstandigheden (DIOVA), E. Blerotstraat 1 - 1070 Brussel, alain.piette@werk.belgie.be.