2011 - Prestaties van de organisatie en welzijn op het werk: onderzoek in de ondernemingen

Hoofdthema

Heeft welzijn op het werk te maken met de geleverde prestaties op niveau van de organisatie ? Een studie op verschillende niveaus binnen de Belgische ondernemingen

Subthema

In 2009, heeft de contractant van die conventie, professor Nathalie Delobbe van de Katholieke Universiteit van Leuven, school voor management,op onze vraag een onderzoeksrapport afgeleverd met als titel ' Welzijn op het werk en de geleverde prestaties op niveau van de organisatie, revisie van de literatuur en onderzoekspistes.' Dat onderzoeksrapport gebaseerd op een revisie van de literatuur suggereert interessante hypotheses met betrekking tot de verhouding tussen welzijn op het werk en de geleverde prestaties op niveau van de organisatie. De huidige studie heeft tot doel de hypotheses die voortkomen uit die literatuur betreffende het verband tussen welzijn op het werk en de geleverde prestaties op niveau van de organisatie uit te testen op het terrein.

De doelstellingen van deze studie zijn dus:

  • de analyse, in een multi-level onderzoeksinstrument, van de effecten van deze verschillende dimensies van het welzijn, gehaald uit de VOW/QFT, op de individuele en organisatorische prestatie-indicatoren,
  • de identificatie van de organisatorische kenmerken, in het bijzonder zij die zijn gemeten door de modules « Psychosociale factoren », « Fysieke arbeidsomstandigheden » en « Veiligheid » van de VOW/QFT, die de individuele en organisatorische prestaties tenslotte maximaliseren door hun positieve impact op het welzijn van de werknemers.

Timing

2010-2012

Opdrachtgever

Directie van het onderzoek over de verbetering van de arbeidsomstandigheden (DiOVA)

Onderzoeksteam

Prof. Nathalie Delobbe, Université catholique de Louvain, Research Institute of Louvain School of Management (ILSM), CRECIS

Onderzoeksopzet

Methode

Deze studie werd gevoerd in de distributiesector (supermarkten) omdat het enerzijds mogelijk is om er de prestatie-indicatoren per businessunit te meten, en anderzijds is het een sector waarin fysieke en psychosociale belasting geen ijdele woorden zijn. De groeiende concurrentie, de wedloop naar productiviteit, de flexibiliteit van contracten en werktijden, de oppermacht van de klant zijn immers factoren die de arbeidsomstandigheden kunnen aantasten.

Concreet werd deze studie gevoerd bij meer dan 1500 werknemers, in 44 winkels van twee Belgische ketens van voedseldistributie, die voor ons hun deuren wilden openen. In totaal hebben we 945 geldig ingevulde vragenlijsten verzameld, van werknemers uit allerlei categorieën van leeftijd, anciënniteit, contracten, ploegenstelsels en functies binnen deze twee winkels (respons = 61%). Deze enquête, met daarin de VOW/QFT , werd ingevuld tijdens een semidirectief onderhoud van een uur met elk van de winkeldirecteurs, over de aangewende praktijken van personeelsmanagement in hun winkel en over hun perceptie van de prestatie van de winkel. We hebben ook objectieve indicatoren verzameld die binnen de twee bedrijven werden opgemerkt, om de sociale, operationele, commerciële en financiële prestatie van elk van de twee bedrijven te meten.

Resultaten

De onderzoeksresultaten proberen aan de volgende vragen te antwoorden:

  • Wat zijn de risicofactoren die het welzijn op het werk in deze sector kunnen treffen?
  • Is het welzijn een bemiddelende factor tussen de perceptie van de arbeidsomstandigheden en de individuele gedragingen?
  • Welk HR-model voor gelukkige werknemers in de supermarkten?
  • Het welzijn van de werknemers als onderdeel van de prestatie van de winkels?

Het is belangrijk te vermelden dat er meerdere methodologische beperkingen gelden waardoor enige behoedzaamheid is aangeraden bij de interpretatie en de veralgemening van onze conclusies.
Eerst en vooral is deze studie gebaseerd op een transversaal onderzoeksmiddel vermits alle variabelen op hetzelfde ogenblik werden gemeten.

Vervolgens zijn er nog meerdere niet gecontroleerde derde variabelen in deze studie die een gemeenschappelijke verklarende factor kunnen zijn die zowel het welzijn van de werknemers als de prestaties van de winkels verklaren. Het feit dat deze studie in een heel specifiek gebied werd gevoerd, met name de distributiesector, is ook een beperking om de conclusies door te trekken naar andere sectoren. Ten slotte heeft een laatste beperking die we willen onderstrepen te maken met het lage aantal deelnemers (winkels) aan deze studie (N=44, vaak minder voor bepaalde analyses).

Conclusie

Deze studie, die in twee aparte bedrijven in de Belgische distributiesector werd gevoerd, bevestigt dat het zowel mogelijk als rendabel is voor het bedrijf om arbeidsomstandigheden en managementpraktijken in te voeren die het welzijn van de werknemers beschermen in deze sector. De grootste voordelen die men van een beleid ter verbetering van het welzijn mag verwachten, hebben voornamelijk te maken met de objectieve graad van absenteïsme van het personeel en een grotere klantentevredenheid.

Wat de aard betreft van de praktijken die gunstig zijn voor het welzijn van de werknemers in deze sector, lijken de te bestuderen pistes af te wijken van zowel de overtuigingen van het management, dat voorstander is van een eerder conventioneel beleid van HRM, zogenaamd "hoge prestaties leverend", als van de vaak kritische argumenten van verdedigers van werknemers ten opzichte van verschillende vormen van flexibiliteit. Dit model van goede praktijken, dat nog uit te vinden is, wijkt zeker af van de typische tendensen van de managementpraktijken in deze sector en stimuleert daarentegen de versterking van een management dat dichter, flexibeler en persoonlijker is, en een verrijking van de taken door het ambachtelijke beroep van de polyvalente kruidenier te herontdekken.

Publicaties

Project HUT/DIRACT/2010/AP/3: Is het welzijn op het werk een factor van bedrijfsprestatie?
Een studie op meerdere niveaus in twee Belgische bedrijven in de sector van de voedseldistributie.
Nathalie Delobbe, professor, Roxane De Hoe, onderzoeksassistente, Université catholique de Louvain, Oktober 2012

Bijkomende inlichtingen

Indien u meer informatie wenst over dit onderzoek of de publicaties, neem dan contact op met de Directie van het Onderzoek over de Verbetering van de Arbeidsomstandigheden (DIOVA), E. Blerotstraat 1 - 1070 Brussel, alain.piette@werk.belgie.be.