Deze nota is bedoeld als een leidraad voor het uitvoeren van procesveiligheidsstudies. Met de term ‘procesveiligheidsstudie’ bedoelen we het geheel van studies die worden uitgevoerd bij het ontwerpen en wijzigen van procesinstallaties, met de bedoeling de nodige maatregelen te treffen om de risico’s van ongewenste vrijzettingen van stoffen of energie te beheersen. Deze maatregelen zullen in hoofdzaak deel uitmaken van de installaties zelf, maar daarnaast kunnen ze ook betrekking hebben op de gebouwen van de Sevesosite, de lay-out van de site, de nutsvoorzieningen, en dergelijke meer.
Een fundamenteel principe bij de beheersing van risico’s van ongewenste vrijzettingen is het voorzien van meerdere ‘beschermingslagen’, die als het ware als verschillende opeenvolgende barrières staan tussen de gevaarlijke stoffen in de installatie en de potentiële schadedragers. Elke beschermingslaag vervult daarbij een specifieke functie. De veiligheidsfuncties die men typisch aantreft in procesinstallaties zijn:
- de beheersing van processtoringen
- de beheersing van de degradatie van de omhullingen
- de beperking van accidentele vrijzettingen
- de beheersing van de verspreiding van stoffen en/of energie
- het vermijden van ontstekingsbronnen
- bescherming tegen brand
- bescherming tegen explosies
- bescherming tegen blootstelling aan vrijgezette stoffen.
In de praktijk blijkt dat deze veiligheidsfuncties het voorwerp uitmaken van aparte, min of meer onafhankelijke studies. De informatienota ‘Procesveiligheidsstudie’ stelt voor elke veiligheidsfunctie een mogelijke aanpak voor.
Het onderzoek naar de veiligheidsfuncties is enkel mogelijk wanneer er voldoende kennis is van de stoffen die in de installatie aanwezig zijn of, al dan niet gewenst, kunnen zijn, van hun gevaarlijke eigenschappen en van de reacties die ze onderling kunnen aangaan. Het onderzoek naar stoffen en reacties wordt als een apart onderdeel van de procesveiligheidsstudie besproken.
De analyse van de veiligheidsfuncties geeft een antwoord op de vraag welke maatregelen nodig zijn om de procesrisico’s voldoende te beheersen. Het is hierbij belangrijk om de technische details met betrekking tot de uitvoering, het gebruik en het onderhoud van de maatregelen te specificeren teneinde te verzekeren dat de maatregelen hun toegewezen functie effectief kunnen vervullen, en dit met een voldoende betrouwbaarheid. Bovendien moeten de risico’s die door elke maatregel zelf geïntroduceerd worden, ook beheerst worden. De aanpak die in deze brochure wordt voorgesteld, is om voor elke maatregel een aparte analyse te maken rond deze aandachtspunten:
- de effectiviteit
- de betrouwbaarheid
- de bijkomende risico’s geïntroduceerd door de maatregel zelf.