Dit inspectie-instrument wordt door de Belgische Seveso-inspectiediensten gebruikt om na te gaan of de ondernemingen de nodige technische en organisatorische maatregelen hebben genomen om te voorkomen dat afwijkingen van de normale procesvoering zouden leiden tot accidentele vrijzettingen van gevaarlijke stoffen of energie. Daartoe bevat het inspectie-instrument vier vragenlijsten.
In een eerste vragenlijst wordt gepeild naar de aanwezigheid van de nodige studies van de risico’s van processtoringen. Om de kwaliteit van deze studies te beoordelen, werden een aantal vragen opgenomen die betrekking hebben op typische problemen als gevolg van processtoringen, zoals: het optreden van ongewenste reacties, het verlies van controle over reactieprocessen, het optreden van hoge drukken en/of temperaturen, de ongewenste vrijzetting van stoffen via openingen in de installatie.
De volgende vragenlijsten zijn telkens gewijd aan één type van maatregelen die veelvuldig gebruikt worden om te voorkomen dat processtoringen leiden tot ongewenste vrijzettingen: mechanische drukontlastingen, instrumentele beveiligingen en zogenaamde ‘correctieve menselijke handelingen’ (kritische interventies door een operator als reactie op een alarm).
De bedoeling van deze vragenlijsten is om na te gaan of de maatregelen werden ontworpen en uitgevoerd, zodat:
- ze effectief zijn, d.w.z. dat ze de veiligheidsfunctie met het gewenste resultaat kunnen vervullen (voldoende snel, met voldoende impact, …)
- ze onafhankelijk zijn, d.w.z. dat de storingen in de procesvoering waarop ze moeten reageren, niet mogen leiden tot storingen in de werking van de maatregelen (vaak betekent dit een strikte scheiding tussen de componenten van de controlesystemen en de veiligheidssystemen)
- ze betrouwbaar zijn, d.w.z. dat de kans voldoende groot is dat de maatregelen zullen werken op het ogenblik dat ze moeten werken (m.a.w. wanneer er zich een bepaalde processtoring voordoet)
- de eventuele risico’s die bepaalde maatregelen introduceren werden geïdentificeerd en beheerst.
Inspectie van deze maatregelen, zowel periodiek als bij indienstname, is een essentiële voorwaarde om een bepaald niveau van betrouwbaarheid te verzekeren. Daarom wordt in de vragenlijsten uitgebreid aandacht besteed aan de manier van inspecteren en aan het inspectie-interval.
De inspectie van instrumentele beveiligingen en van drukontlastingssystemen komt ook aan bod in het inspectie-instrument ‘Inspectie en onderhoud’, zij het minder diepgaand dan in het inspectie-instrument ‘Beheersen van processtoringen’.