Vervangingsovereenkomst

Op deze pagina

    Begrip 

    Volgens de wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten is een vervangingsovereenkomst een arbeidsovereenkomst die kan worden gesloten voor de vervanging van een werknemer wiens arbeidsovereenkomst geschorst is om een andere reden dan gebrek aan werk wegens economische oorzaken, slecht weer, staking of lock-out.

    Voorbeeld : een vervangingsovereenkomst kan worden gesloten voor de vervanging van een werknemer die ziek is , met moederschaps- of ouderschapsverlof, in tijdskrediet, gedurende zijn jaarlijkse vakantie, … 

    Er kan in het kader van deze arbeidsovereenkomst afgeweken worden van de bepalingen van de arbeidsovereenkomstenwet wat betreft de duur van de overeenkomst en de opzeggingstermijnen.

    Om een geldige vervangingsovereenkomst te sluiten, moet de uitvoering van de arbeidsovereenkomst van de vervangen werknemer volledig geschorst zijn (d.w.z. dat de te vervangen werknemer geen enkele arbeidsprestatie meer levert).  Deze voorwaarde van volledige schorsing geldt evenwel niet ingeval van vervanging van een werknemer in loopbaanonderbreking of tijdskrediet.  In die gevallen kan dus toch een vervangingsovereenkomst worden gesloten voor de vervanging van een werknemer die zijn arbeidsprestaties vermindert.  Voorwaarde hierbij is dan wel dat die loopbaanvermindering een bepaalde duur heeft.  Gaat het om een loopbaanvermindering met een onbepaalde duur, dan bestaat deze mogelijkheid niet.

    Voorbeelden:

    • een vervangingsovereenkomst kan worden gesloten voor de vervanging van een werknemer die gedurende één jaar een halftijds tijdskrediet opneemt om een bepaalde opleiding te volgen. 
    • een vervangingsovereenkomst kan worden gesloten voor de vervanging van een werknemer die gedurende 20 maanden een 1/5-loopbaanonderbreking neemt in het kader van ouderschapsverlof.

    Een vervangingsovereenkomst kan eveneens worden afgesloten om een werknemer te vervangen die gedeeltelijk het werk hervat in het kader van een progressieve werkhervatting na een periode van arbeidsongeschiktheid.

    De vervangen werknemer moet bovendien steeds deel uitmaken van het personeel van de onderneming. De vervangingsovereenkomst mag dus niet worden gesloten om een werknemer te vervangen wiens overeenkomst werd beëindigd (gepensioneerd werknemer of werknemer in een stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag (brugpensioen) ).

    De vervangende werknemer moet niet noodzakelijk de post van de werknemer die hij vervangt bekleden, noch noodzakelijk dezelfde functies uitoefenen. 

    Vormvereisten 

    De vervangingsovereenkomst moet voldoen aan bepaalde vormvoorwaarden om geldig te zijn.

    Verplichting van een geschrift 

    De vervangingsovereenkomst moet het voorwerp zijn van een geschrift voor elke werknemer individueel ten laatste op het ogenblik van zijn indiensttreding (voor het begin van de uitvoering van de overeenkomst).

    Bij gebrek van een geschrift wordt de overeenkomst aan dezelfde regels onderworpen als de overeenkomsten voor onbepaalde tijd. 

    Verplichte vermeldingen 

    De vervangingsovereenkomst moet drie vermeldingen bevatten :

    • de reden van de vervanging (bijvoorbeeld moederschapsverlof) ;
    • de identiteit van de vervangen werknemer ;
    • de voorwaarden van de aanwerving, op zijn minst de duur van de overeenkomst en de nadere regelen van de beëindiging.

    Ontbreken deze vermeldingen, dan oordelen de arbeidshoven en –rechtbanken in meerderheid dat de overeenkomst moet worden onderworpen aan dezelfde voorwaarden als deze die gelden voor de overeenkomst voor onbepaalde tijd.  

    Duur 

    De vervangingsovereenkomst wordt in beginsel afgesloten voor onbepaalde tijd. 

    De duur van de vervangingsovereenkomst mag niet langer zijn dan twee jaar. Deze maximale duur is eveneens van toepassing wanneer de vervangingsovereenkomsten elkaar opvolgen.

    Van deze maximumduur kan worden afgeweken wanneer de vervanging gebeurt in het kader van een loopbaanonderbreking of tijdskrediet.

    In geval van overschrijding van de toegelaten duur, dan zal de vervangingsovereenkomst onderworpen zijn aan dezelfde regels als de overeenkomsten voor onbepaalde tijd. 

    Opeenvolgende vervangingsovereenkomsten 

    Het is mogelijk opeenvolgende vervangingsovereenkomsten te sluiten, ongeacht of de oorzaak van de overeenkomsten dezelfde of verschillend is : het kan al dan niet gaan om dezelfde reden, of al dan niet om dezelfde vervangen persoon.

    De totale duur van deze opeenvolging van overeenkomsten mag evenwel niet langer zijn dan 2 jaar, behalve:

    • wanneer er een onderbreking is tussen de betrokken overeenkomsten die toe te schrijven is aan de werknemer;
    • wanneer de betrokken overeenkomsten werden gesloten om een werknemer in loopbaanonderbreking of tijdskrediet te vervangen.

    Indien de onderbreking toe te schrijven is aan de werknemer, begint een nieuwe termijn van twee jaren te lopen na deze onderbreking.

    Voorbeeld : de werknemer die zijn overeenkomst niet wenst te hernieuwen omdat hij een nieuwe baan gevonden heeft of omdat hij een verlof om persoonlijke redenen wil nemen. 

    In geval van overschrijding van de termijn van twee jaren, zal de overeenkomst onderworpen zijn aan dezelfde voorwaarden als de overeenkomsten, gesloten voor onbepaalde tijd.

    Daarnaast is ook de totale duur van opeenvolgende arbeidsovereenkomsten voor een bepaalde tijd of voor een duidelijk omschreven werk en vervangingsovereenkomsten zonder dat er een onderbreking is, toe te schrijven aan de werknemer, aan een beperking onderworpen. Deze mag niet langer zijn dan twee jaar, behoudens voldaan wordt aan bepaalde voorwaarden

    Wordt deze duur overschreden, dan gelden voor die overeenkomst dezelfde voorwaarden als voor de overeenkomst voor onbepaalde tijd.

    Beëindiging van een vervangingsovereenkomst 

    Wanneer de oorzaak van de vervanging een einde neemt, kan de overeenkomst die gesloten werd voor onbepaalde tijd, beëindigd worden door middel van een opzegging die afwijkt van de gewone regels inzake opzegging.

    De partijen kunnen namelijk bepalen dat de vervangingsovereenkomst zal beëindigd worden door middel van een verkorte opzeggingstermijn, en zelfs helemaal zonder opzegging, op het ogenblik waarop de vervangen werknemer zijn functies terug zal opnemen.

    Wanneer geen specifieke regel werd bepaald in de overeenkomst, zijn de gewone regels inzake de beëindiging van de overeenkomst van toepassing.

    Wanneer de vervangingsovereenkomst eindigt omwille van een andere reden dan de terugkeer van de vervangen werknemer (of de beëindiging van de overeenkomst van deze), dan moet men dus de gewone regels inzake opzegging toepassen.

    Opgelet : Wanneer gebruik wordt gemaakt van een overeenkomst voor bepaalde tijd om een afwezige werknemer te vervangen, neemt deze overeenkomst een einde bij het aflopen van de termijn van de overeenkomst, zonder opzegging of vergoeding, volgens de gewone regels inzake de beëindiging van de overeenkomst voor bepaalde tijd.  Bij gebruik van dit type van overeenkomst mag niet worden afgeweken van deze gewone regels inzake de beëindiging van de overeenkomst voor bepaalde tijd, wanneer de vervangen persoon zijn werk herneemt.