Taalgebruik in de sociale betrekkingen tussen de werkgever en de werknemer

Begrip 

Het taalgebruik in België is een complexe materie.

De Grondwet legt de basisbeginselen vast. Bovendien machtigt zij, afhankelijk van de betrokken aangelegenheid, de wet (federaal niveau) of het decreet (niveau van de gemeenschappen) om deze kwestie te reglementeren. 

Als basisprincipe moet indachtig worden gehouden dat België in vier taalgebieden is onderverdeeld: 

• het Frans taalgebied,
• het Nederlands taalgebied,
• het tweetalig gebied Brussel-Hoofdstad,
• het Duits taalgebied. 

Elke gemeente van het Koninkrijk behoort tot één van deze taalgebieden. 

Er moet ook worden opgemerkt dat er een specifiek statuut is toegekend aan bepaalde gemeenten of groepen van gemeenten die grenzen aan een ander taalgebied (ook faciliteitengemeenten genoemd). 

Tenslotte verduidelijkt de Grondwet dat de problematiek van het taalgebruik in de sociale betrekkingen hetzij bij decreet (in het Nederlands taalgebied en het Frans taalgebied, behalve voor de faciliteitengemeenten), hetzij door de wet (in het tweetalig gebied Brussel-Hoofdstad, in het Duits taalgebied en in de faciliteitengemeenten) moet worden geregeld.

Exploitatiezetel 

Om de toepasselijke taalregeling vast te stellen, is het gebied waarin de exploitatiezetel van de onderneming ligt, doorslaggevend. 

De exploitatiezetel werd door het Grondwettelijk Hof gedefinieerd als iedere vestiging of centrum van activiteit met enige standvastigheid en waaraan de werknemer gehecht is. Het is in principe op de exploitatiezetel dat de sociale contacten tussen de partijen plaats hebben; het is m.a.w. doorgaans de plaats waar de opdrachten en instructies worden gegeven aan de werknemer, waar hem de mededelingen worden gedaan en de plaats waar de werknemer zich tot zijn werkgever wendt.

Nederlands taalgebied 

Als de exploitatiezetel in het Nederlands taalgebied is gelegen, zal in principe het Nederlands moeten worden gebruikt in toepassing van het decreet van de Vlaamse Raad van 19 juli 1973 tot regeling van het gebruik van de talen voor de sociale betrekkingen tussen de werkgevers en de werknemers, alsmede van de voor de wet en de verordeningen voorgeschreven akten en bescheiden van de ondernemingen.

Frans taalgebied 

Als de exploitatiezetel in het Frans taalgebied ligt, zal in principe het Frans moeten worden gebruikt in toepassing van het decreet van de Raad van de Franse Gemeenschap inzake de bescherming van de vrijheid van het taalgebruik van de Franse taal in de sociale betrekkingen tussen de werkgevers en hun personeel, alsook van akten en documenten van ondernemingen opgelegd door de wet en de reglementen.

Tweetalig gebied Brussel-Hoofdstad, Duits taalgebied of faciliteitengemeenten 

Als de exploitatiezetel is gevestigd in het tweetalig gebied Brussel-Hoofdstad, in het Duits taalgebied of in een faciliteitengemeente, moet er toepassing worden gemaakt van de wetten op het gebruik van de taal in bestuurszaken, gecoördineerd op 18 juli 1966. 

Zodoende dienen de werkgevers met exploitatiezetel in het tweetalig gebied Brussel-Hoofdstad (19 gemeentes) de documenten in het Nederlands op te stellen voor hun Nederlandstalige personeelsleden en in het Frans voor hun Franstalige personeelsleden. 

De werkgevers met exploitatiezetel in het Duits taalgebied moeten het Duits gebruiken voor de akten en documenten bestemd voor hun personeel. 

Als de exploitatiezetel zich tenslotte bevindt in één van de faciliteitengemeenten die tot het Vlaams Gewest behoren of van de Brusselse rand, moet de werkgever het Nederlands gebruiken voor de akten en documenten die voor zijn personeel bestemd zijn. En als de exploitatiezetel gelegen is in één van de faciliteitengemeenten die tot het Waalse Gewest behoren, moet de werkgever het Frans gebruiken voor de akten en documenten bestemd voor zijn personeel.