Telewerk: vragen-antwoorden en praktische aanbevelingen

Op deze pagina

    Laatst aangepast:2/9/2021

    Omwille van de covidcrisis  is bij vele ondernemingen een versnelde overgang van occasioneel telewerk naar structureel telewerk (2 tot 3 dagen telewerk per week), of zelfs tot permanent telewerk (5 dagen telewerk per week) waar te nemen. Deze overgang is niet altijd vanzelfsprekend, zeker niet omdat deze overgang niet steeds vrijwillig gebeurde, maar het gevolg is van maatregelen in verband met de gezondheidscrisis.Verschillende wetenschappelijke studies tonen aan dat er heel wat voordelen zijn aan telewerk (zelfstandigheid, flexibiliteit, betere combinatie privéleven – beroepsleven, geen pendelstress), die vooral duidelijk worden als werknemers dit telewerk kunnen combineren met kantoorwerk. Bij voltijds telewerk wegen die voordelen vaak minder door, en zijn er ook heel wat nadelen (cfr. T. Vantilborgh e.a., Telewerk in tijden van COVID-19: uitdagingen en aanbevelingen, VUB, 2020). De belangrijkste risico’s inzake welzijn van werknemers die zich voordoen bij telewerk, hebben betrekking op:

    • de psychosociale risico’s (isolement, stress met betrekking tot de doelstellingen, demotivatie…);
    • de musculoskeletale aandoeningen (rugpijn, tendinitis, veel tijd zittend doorbrengen,…);
    • de grens tussen het beroepsleven en het privéleven die steeds onduidelijker wordt (moeite om het werk los te laten).

    Vragen en antwoorden

    Er werden ook heel wat vragen gesteld over telewerk; hieronder zijn een aantal vragen en antwoorden terug te vinden.

    Tips en tricks om het telewerkbeleid uit te werken of te verbeteren

    Informatie en instrumenten

    De FOD Werkgelegenheid heeft een aantal tools ontwikkeld om ondernemingen te helpen bij de organisatie van telewerk. Zo zijn er specifieke tools voor risicoanalyse van telewerk beschikbaar:

    Ook in het thema Telewerk  op de BeSWIC website vindt u heel wat informatie, tools en instrumenten om het telewerkbeleid in uw onderneming vorm te geven of te verbeteren, o.a. over ergonomie en werken met beeldschermen, psychosociale risico’s, enz.

    Ook de externe preventiediensten bieden veel informatie, hulpmiddelen en instructies voor de risicoanalyse en voor de ontwikkeling of verbetering van het telewerkbeleid binnen het bedrijf; een aantal links naar deze informatie zijn te vinden op de BeSWIC website: Telewerk - Externe documentatie  .

    Sensibiliseringsmateriaal

    Brochures

    Tips voor werknemers om efficiënt te telewerken, met aandacht voor uw welzijn

    Dagelijks telewerken in plaats van af en toe 1 dag per week telewerken, zoals de huidige situatie vereist, vraagt een aanpassing van uzelf en een aanpassing van de werkomgeving. Anders zullen er geleidelijk aan problemen ontstaan, zowel fysiek (rugpijn, polspijn, enz.) als mentaal (door isolement, gebrek aan middelen, stress in verband met het behalen van doelstellingen, enz.). Het is ook zeer waarschijnlijk dat het uw privé- en gezinsleven verstoort.

    Hier zijn een aantal tips die u verder kunnen helpen.

    1. Zorg er wat betreft de veiligheid voor dat:
      • De elektrische installatie (zekeringkast, staat van de draden, enz.) in orde is.
      • De elektrische apparatuur in goede staat is: let op voor draagbare lampen, bijverwarmingen, en elektrische verlengsnoeren die niet overbelast mogen worden.
      • Uw werkruimte vrijgemaakt is om vallen te voorkomen.
         
    2. Zorg voor een aparte werkruimte, dit is de beste manier om uw privéleven gescheiden te houden van uw professionele activiteit.
       
    3. Bereid u 's morgens voor zoals u naar uw werk zou gaan: douchen, ontbijten, u aankleden...
       
    4. Plan uw werkdag:
      • Stel redelijke doelen
      • Houd u aan schema's om niet overweldigd te raken en blijf regelmatig in contact met uw collega's.
      • Verduidelijk aan uw huisgenoten en familieleden wanneer u beschikbaar bent.
      • Plan tijd voor koffiepauzes en de lunch.
      • Plan de begin- en eindtijd van het telewerk, log uit en zet uw laptop uit aan het einde van uw werkdag.
      • Plan lichaamsbeweging in. De hele dag zitten is niet goed.
         
    5. Pas uw werkomgeving aan:
      • Ventileer de ruimte, bv. door de ramen te openen...
      • Zorg voor een goede luchtvochtigheid (40 tot 70%), en eventueel wandvochtigheid...
      • Kies een ruimte met een goede geluidsisolatie.
      • Voorzie een kamertemperatuur van ongeveer 20° C. Dit is louter indicatief, sommigen zullen een hogere temperatuur verkiezen, anderen een lagere.
      • Voorzie een goede natuurlijke of kunstmatige verlichting, bij voorkeur een verlichting van 500 lux.
      • Zorg dat de vloer van de werkomgeving vrij en in goede staat is, zo vermijd u valpartijen.
      • Ruim op. Werk niet in een rommelige omgeving waar bv. speelgoed ligt.
         
    6. Pas uw werkruimte aan:
      • Tafel: een in hoogte verstelbaar bureau is ideaal. Als u een klassieke tafel gebruikt, moet deze groot genoeg zijn om al uw computerapparatuur op te zetten en diep genoeg om er de armen op te kunnen leggen (tenzij u een stoel met armleuningen hebt). Zorg ervoor dat u de tafel niet vol legt en ruim hem regelmatig op.
      • Zitplaats: idealiter gebruikt u een verstelbare bureaustoel met wieltjes (hoogte, rugleuning met lendensteun...). Als u een klassieke stoel gebruikt, zorg er dan voor dat deze een goede lendensteun heeft en dat u op de juiste hoogte zit ten opzichte van de tafel. Als u eenmaal zit, houd dan de armen in een hoek van 90° graden, wanneer de ellebogen de tafel raken, zit u goed.
         
    7. Installeer uw computerapparatuur op de juiste manier:
      • Werken met alleen uw laptop op een tafel is niet ideaal. Het scherm is dan te laag geplaatst (dit veroorzaakt mogelijk pijn aan de nek, schouders, rug...). Om dit te voorkomen kan de laptop op een drager (doos, boeken...) geplaatst worden, zodat de bovenrand van het scherm op ooghoogte staat.
      • Het gebruik van het touchpad kan problemen veroorzaken aan de polsen en de ellebogen. Idealiter gebruikt u een apart toetsenbord en een muis.
      • Als u 2 schermen hebt, namelijk het kleine scherm van de laptop en een apart groter scherm, dan is het beter om het grotere scherm voor u te plaatsen en het kleinere scherm (van de laptop) aan de zijkant: het is dan redelijk eenvoudig om het scherm van de computer in uitgebreide modus te configureren en de meest gebruikte programma's naar het grote scherm voor u te slepen.
      • Het (de) scherm(en) moet(en) op een goede afstand van de ogen worden geplaatst: als u goed zit, strekt u de arm uit; als u het scherm raakt, dan hebt u de juiste afstand.
         
    8. Houd contact om sociaal isolement te voorkomen:
      • Gebruik de juiste elektronische communicatiekanalen: e-mail, Skype, Teams, Zoom, sociale media...
        • Skype, Teams of Zoom laten u toe om te communiceren, maar vooral om te praten en elkaar te zien, wat belangrijk is om een sociale band te behouden.
        • Aarzel niet om de uitwisseling van meerdere e-mails te vervangen door een telefoontje, met video indien technisch mogelijk.
      • Met uw collega's:
        • Vergeet niet om, net als op kantoor uw collega’s goedendag te zeggen, hen smakelijk eten te wensen of te informeren of zij een fijne dag hebben gehad.
        • Bel met video naar een collega wanneer u zich geïsoleerd voelt.
        • Aarzel niet om collega's hulp te vragen als u die nodig hebt.
        • Organiseer online werkvergaderingen om in contact te blijven met uw team.
        • Creëer indien nodig een kleine Whatsapp- of Messengergroep met uw naaste collega's.
      • Met uw chef en uw organisatie:
        • Lees het intranet van uw organisatie.
        • Plan regelmatig vergaderingen met uw diensthoofd, indien nodig, om de doelstellingen en middelen duidelijk te definiëren. Aarzel niet om contact met hem of haar op te nemen om de zaken op te helderen als dat nodig is.