Zondagsrust

Op deze pagina

    Beginsel

    Het is verboden werknemers 's zondags tewerk te stellen.
    Met een "zondag" wordt bedoeld de astronomische dag van 0 tot 24 uur (zaterdag middernacht tot zondag middernacht).
    De zondagsrust wordt niet vergoed.


    Afwijkingen

    Er bestaan afwijkingen op het verbod op zondagsarbeid.
    Deze afwijkingen laten toe om werknemers 's zondags tewerk te stellen in bepaalde sectoren of voor de uitvoering van bepaalde activiteiten.

    Deze afwijkingen staan ofwel in de wet zelf, ofwel in een specifiek koninklijk besluit.   

    Afwijkingen die kunnen worden toegepast in alle ondernemingen voor de uitvoering van bepaalde werken

    Volgende werkzaamheden mogen 's zondags, gedurende de ganse dag, door werknemers worden uitgevoerd in zoverre de normale exploitatie van het bedrijf het niet mogelijk maakt ze op een andere dag van de week uit te voeren:

    • toezicht op de bedrijfsruimte;
       
    • schoonmaken, herstellen en onderhouden, in zover deze werkzaamheden voor de regelmatige voortzetting van het bedrijf nodig zijn, alsmede de werkzaamheden buiten de productie die nodig zijn voor de regelmatige hervatting van het bedrijf de volgende dag;
       
    • arbeid verricht om het hoofd te bieden aan een voorgekomen of dreigend ongeval;
       
    • dringende arbeid aan machines of materieel en arbeid die door een onvoorziene noodzakelijkheid wordt vereist;
       
    • arbeid om beschadiging van grondstoffen of voortbrengselen te voorkomen.

    Deze afwijkingen zijn van toepassing op de werknemers van de betrokken ondernemingen, maar eveneens op die van derde ondernemingen waarop beroep wordt gedaan om deze noden te lenigen (b.v. ondernemingen voor herstelling, …).  

    Afwijkingen die ingevolge een koninklijk besluit kunnen worden toegepast op bepaalde ondernemingen of voor de uitvoering van bepaalde werken

    De werknemers mogen 's zondags worden tewerkgesteld in de bedrijven of voor het uitvoeren van werken aangewezen bij een specifiek koninklijk besluit.
    Dergelijk koninklijk besluit kan bijkomende voorwaarden opleggen.
    Een lijst van deze koninklijke besluiten is te vinden in het volgende document : art. 13 van de Arbeidswet van 16 maart 1971 (PDF, 317.49 KB).

    Nochtans, zolang geen specifiek koninklijk besluit werd genomen, mogen de werknemers 's zondags ook worden tewerkgesteld in de volgende bedrijven en instellingen of voor het uitvoeren van de volgende:

    • hotels, motels, kampeerterreinen, spijshuizen, restauratiebedrijven, traiteurszaken, verbruikszalen en drankslijterijen;
       
    • ondernemingen van openbare vertoningen en vermakelijkheden;
       
    • dagbladondernemingen;
       
    • agentschappen voor inlichtingen en reisagentschappen;
       
    • ondernemingen voor scheepsherstelling en -onderhoud;
       
    • ondernemingen die brandstof of olie voor autovoertuigen in 't klein verkopen, doch enkel wat de werknemers betreft die met de verkoop zijn belast;
       
    • ondernemingen die autoparkterreinen exploiteren;
       
    • ondernemingen voor productie, verwerking of overbrenging van gas, elektriciteit, stoom of kernenergie en de ondernemingen voor watervoorziening;
       
    • instellingen en diensten die geneeskundige, profylactische of hygiënische verzorging verlenen;
       
    • dringende of onontbeerlijke landbouwarbeid;
       
    • bedrijven waarin de arbeid wegens de aard niet kan worden onderbroken of uitgesteld;
       
    • ondernemingen van vervoer te land en in de lucht, alsmede van het visserijbedrijf;
       
    • apotheken, drogisterijen en winkels van genees- of heelkundige toestellen;
       
    • fotografiebedrijven, alleen wat de filmoperateurs betreft, die de particulieren op de openbare weg fotograferen;
       
    • filmbedrijven die het filmjournaal verzorgen, wat de werknemers betreft die belast zijn met de werken inherent aan de filmpers;
       
    • bedrijven waar films vervaardigd worden voor de bioscoop en de televisie, wat het arbeidspersoneel betreft dat belast is met werken aan de verlichting, de machinerie, de bouw en afbraak van decors;
       
    • bedrijven voor radio- en televisiedistributie;
       
    • voedingsmiddelenbedrijven waarvan de producten voor dadelijk verbruik bestemd zijn;
       
    • openbare badinrichtingen;
       
    • ondernemingen voor het verhuren van vervoermiddelen;
       
    • bureaus voor arbeidsbemiddeling;
       
    • ondernemingen die zich in de spoorwegstations, in de luchthavens en in de havenstations met wisselverrichtingen bezighouden;
       
    • depanneren van motorvoertuigen en van distributieautomaten;
       
    • deelneming aan manifestaties van alle aard, onder meer aan salons, tentoonstellingen, musea, jaarbeurzen, nijverheids- en landbouwtentoonstellingen, markten, braderijen, optochten en sportmanifestaties;
       
    • laden, lossen en verhalen in havens, losplaatsen en spoorwegstations;
       
    • werk van de jacht- en visserijopzieners. 

    Afwijking in geval van ploegenarbeid

    De werknemers die arbeid verrichten in opeenvolgende ploegen kunnen op zondag worden tewerkgesteld op voorwaarde dat hun arbeid een keer per week wordt onderbroken gedurende een periode van 24 opeenvolgende uren waarvan er ten minste 18 op de zondag vallen. 

    Het is dus niet mogelijk dat een werknemer van de laatste ploeg, die zijn werk op zondagmorgen 6 uur beëindigt, reeds 's avonds om 18 uur het werk opnieuw opneemt met de eerste ploeg. 
    Hij zal enkel ten vroegste op maandagmorgen om 6 uur het werk kunnen hervatten.

      Inhaalrust voor arbeid op zondag

      De werknemers die 's zondags tewerkgesteld worden, hebben recht op inhaalrust in de loop van de 6 dagen die op de bewuste zondag volgen.
       

      Het gaat hier om onbetaalde inhaalrust, gezien de gewone rustdag ook niet wordt betaald.

      De inhaalrust moet niet worden in mindering gebracht van de arbeidsduur.

      Zo moet de inhaalrust niet noodzakelijk samenvallen met een normale werkdag van de werknemer : deze rust mag samenvallen met de dag waarop in de onderneming gewoonlijk niet wordt gewerkt (meestal de zaterdag).

      De inhaalrust mag echter niet samenvallen met een feestdag, noch met een dag inhaalrust toegekend in het kader van de reglementering inzake de feestdagen, noch met een dag inhaalrust toegekend wegens overschrijdingen van de normale grenzen van de arbeidsduur.

      De duur van de inhaalrust wordt forfaitair vastgesteld. De inhaalrust bedraagt :

      • een volle dag, indien de zondagsarbeid langer dan 4 uren heeft geduurd, en
         
      • een halve dag, indien de zondagsarbeid niet langer dan 4 uren heeft geduurd; in dit laatste geval moet de inhaalrust worden verleend vóór of na 13 uur en op die dag mag niet langer dan 5 uur arbeid worden verricht. 

        Loon voor de zondagsarbeid

        Wanneer arbeidsprestaties worden verricht op zondag, heeft de werknemer recht op zijn normaal loon. 

        In bepaalde sectoren kunnen sectoriële collectieve arbeidsovereenkomsten bepalen dat de zondagsarbeid bovendien recht geeft op een aanvulling op het loon (premies).