Economische en financiële bevoegdheden

Begrippen 

Doel van de economische en financiële informatie 

De economische en financiële informatie die door het ondernemingshoofd aan de ondernemingsraad moet verstrekt worden, heeft als doel:  

• de werknemers een duidelijk en juist beeld te geven van de toestand, de evolutie en de vooruitzichten van de onderneming; 
• het verband tussen de gegevens van economische en financiële aard duidelijk te maken; 
• de werknemers de mogelijkheid geven om de invloed van de economische en financiële gegevens op het beleid van de onderneming, vooral inzake organisatie en tewerkstelling, te begrijpen; 
• de eigen onderneming te situeren in het ruimer kader van de groep, de sector, de gewestelijke, nationale en internationale economie.   

Wie overhandigt de informatie, wanneer en hoe? 

De informatie moet verschaft worden door het ondernemingshoofd of door zijn afgevaardigde die hem bindt, binnen de voorziene termijnen. Ze moet juist en volledig zijn en meegedeeld worden in een begrijpelijke taal, met naleving van de taalwetgeving.

Zij moeten samenhangend zijn en vergelijkbaar in de tijd.

De meegedeelde informatie moet het voorwerp uitmaken van een gedachtewisseling, en ze mag niet beperkt worden tot het aflezen van de gegevens.  Tijdens de vergadering mogen de leden aantekeningen maken, om aanvullende inlichtingen verzoeken en vragen stellen.  Bij de bespreking mogen de leden eveneens hun mening kenbaar maken en mogen ze kritiek en voorstellen formuleren.

De informatie moet plaatsvinden volgens een bepaalde periodiciteit : de basisinformatie wordt verschaft bij het begin van het mandaat van de nieuw opgerichte of vernieuwde ondernemingsraad. Vervolgens zal de jaarlijkse informatie komen, de periodieke informatie (minstens driemaandelijks) en tenslotte de occasionele informatie wanneer er zich bijzondere beslissingen of gebeurtenissen voordoen.

In de veronderstelling dat de onderneming opgericht is als vennootschap, bepaalt het wetboek van vennootschappen dat specifieke documenten moeten meegedeeld worden aan de vennoten. Deze documenten moeten eveneens overhandigd worden aan de ondernemingsraad.

Teneinde de continuïteit van de dialoog te verzekeren zal het ondernemingshoofd bij voorkeur onmiddellijk en in ieder geval tijdens de volgende vergadering meedelen welk gevolg hij denkt te geven - of reeds heeft gegeven - aan de vragen, de kritiek, de adviezen en aan de geuite voorstellen of bedenkingen.  

Op welk niveau moeten de inlichtingen worden verstrekt? 

De economische en financiële inlichtingen hebben in de eerste plaats betrekking op de technische bedrijfseenheid. 

Om de eenheid in haar economische context te situeren, moet deze informatie in voorkomend geval aangevuld worden met inlichtingen over de ruimere entiteit waartoe de onderneming behoort (de juridische entiteit, de economische entiteit of de financiële entiteit) of met inlichtingen over kleinere entiteiten die binnen de technische bedrijfseenheid bestaan (de onderdelen).  

Ook wanneer de onderneming tot een economisch samenwerkingsverband behoort, moeten hierover inlichtingen ver-strekt worden.    

Dienstverlenende en non-profit sector

De reglementering is uitgewerkt met de traditionele industriële onderneming voor ogen. 

In sommige sectoren en in ‘t bijzonder in de non-profit sector is het moeilijk om de voorschriften naar de letter toe te passen.

Voor bepaalde sectoren werden derhalve omzendbrieven of aangepaste regelingen uitgewerkt :  

• De CAO van 18 december 1979 afgesloten in het paritair comité voor het verzekeringswezen, herneemt een speciale regeling inzake inlichtingen te verstrekken aan de ondernemingsraden. (K.B. van 3 juli 1980 (PDF, 344.81 KB) - B.S. van 2 oktober 1980). 
• Voor andere sectoren is het koninklijk besluit van 27 november 1973 van strikte toepassing, maar werden, na advies van de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven, ministeriële omzendbrieven opgesteld. Deze omzendbrieven verduidelijken bepaalde artikelen teneinde deze aan te passen aan de specificiteit van de sector.   

De basisinformatie  

Overhandiging en bespreking: wanneer, hoe? 

De basisinformatie wordt schriftelijk meegedeeld binnen de twee maanden na de oprichting of de hernieuwing van de ondernemingsraad.

Bij deze basisinformatie zullen tijdens het mandaat van de ondernemingsraad de jaarlijkse en de periodieke informatie komen en, in voorkomend geval, de occasionele informatie.

Eens de basisinformatie is meegedeeld, moeten de leden van de ondernemingsraad een termijn van vijftien dagen krijgen vooraleer deze informatie aan bod komt tijdens een vergadering van de ondernemingsraad die gewijd is aan de bespreking van deze basisinformatie.

In ieder geval moet de vergadering gewijd aan de analyse van de basisinformatie hoogstens twee maanden na de overhandiging plaatsvinden. Met andere woorden, de vergadering zal nooit meer dan vier maanden na de verkiezing of de hernieuwing van de ondernemingsraad kunnen plaatsvinden.

Opgelet : In de gevallen waarin ofwel de onderneming, ofwel de juridische entiteit waarvan ze deel uitmaakt, opgericht worden in de vorm van een vennootschap, moet het ondernemingshoofd elk document dat werd meegedeeld aan de vennoten, eveneens overhandigen aan de leden van de ondernemingsraad (link hieronder).    

Inhoud van de basisinformatie 

De basisinformatie omvat 10 hoofdstukken  (link verborgen pagina) die moeten toelaten de toekomstige jaarlijkse en driemaandelijkse informatie te beoordelen en in het totale gebeuren van de onderneming, de groep en de nationale en internationale economie te plaatsen.  

1. Het statuut van de onderneming; 
2. De concurrentiepositie van de onderneming op de markt; 
3. De productie en de productiviteit; 
4. De financiële structuur van de onderneming; 
5. De budgettering en de kostprijsberekening; 
6. De personeelskosten; 
7. Het programma en de algemene toekomstverwachtingen van de ondernemingen; 
8. Het wetenschappelijk onderzoek; 
9. De overheidshulp van alle aard toegekend aan de onderneming; 
10. Het organogram van de onderneming.   

Bij de mededeling van de inlichtingen betreffende het statuut, de financiële structuur van de onderneming en het organigram, moet het ondernemingshoofd de documenten betreffende deze gegevens toevoegen die moeten opgemaakt worden krachtens andere wetten of reglementen.  

De jaarlijkse informatie

Doel van de jaarlijkse informatie 

De mededeling van de jaarlijkse informatie draagt bij tot het aanvullen en het actualiseren van de basisinformatie. Dankzij deze informatie beschikt de ondernemingsraad  over inlichtingen inzake de toestand en de evolutie van de onderneming tijdens het afgelopen jaar. Ze laat toe om de verschillen tussen de vastgelegde doelstellingen en hun effectieve realisatie te herkennen. Deze verschillen moeten verklaard en besproken worden.

De jaarlijkse informatie omvat eveneens de doelstellingen inzake het volgend jaar en de vooruitzichten voor de komende jaren. Ze heeft dus betrekking op meerdere boekjaren.

Deze informatie moet de leden van de ondernemingsraad toelaten zich een oordeel te vormen over de financiële stabiliteit van de onderneming en over de aan de werknemers geboden vooruitzichten.  

Wie overhandigt de informatie: wanneer en hoe? 

De jaarlijkse informatie moet verstrekt en besproken worden binnen de drie maanden na het afsluiten van het boekjaar. In vennootschappen evenwel moet de vergadering waarop de jaarlijkse informatie wordt besproken, verplicht plaatsvinden voor de algemene vergadering der aandeelhouders die gewijd is aan de goedkeuring van de jaarrekeningen. In dat geval mag de termijn van drie maanden overschreden worden.

De documenten van de jaarlijkse informatie moeten minstens vijftien dagen voor de datum van de vergadering aan de leden van de ondernemingsraad overgemaakt worden.

In vennootschappen moet het verslag van de vergadering van de ondernemingsraad meegedeeld worden aan de vennoten tijdens de algemene vergadering.  De leden van de ondernemingsraad bepalen hoe deze verplichting het best kan worden nagekomen.

Inhoud van de jaarlijkse informatie  

1. Een geschreven verslag betreffende de bijwerking van de basisinformatie     
2. De jaarrekeningen    
3. Het jaarverslag  
4. Het verslag van de (commissaris-) revisor  
5. Het verslag inzake de lastenverlaging en andere door de overheid genomen maatregelen  
6. De geconsolideerde jaarrekeningen van de onderneming 

De periodieke informatie  

Doel van de periodieke informatie 

De periodieke informatie moet de ondernemingsraad in staat stellen de gang van zaken op korte termijn in de onderneming te volgen en zich dus rekenschap te geven van de stand van de verwezenlijking van de eerder vastgelegde doelstellingen.   

Wie overhandigt de informatie: wanneer en hoe? 

De periodieke informatie moet ten minste om de drie maanden worden verschaft. Zoals bij de basisinformatie en de jaarlijkse informatie het geval is, moet deze informatie minstens vijftien dagen voor de datum van de vergadering gewijd aan haar analyse, meegedeeld worden.

De informatie moet meegedeeld en besproken worden door het ondernemingshoofd om vergelijkingen toe te laten met de gegevens die overgemaakt zijn in het kader van de basis- en de jaarlijkse informatie. Ze moet cijfergegevens en de nodige informatieve elementen bevatten om deze te interpreteren.   

Inhoud van de periodieke informatie 

De periodieke informatie moet inlichtingen bevatten over het te verwachten verloop van de afzet, de bestellingen, de productie, de kosten en kostprijzen, de voorraden, de productiviteit en de tewerkstelling.

Daarnaast moet de uitvoering van het programma van de onderneming toegelicht worden.

Dit houdt in dat over het voorbije kwartaal informatie wordt gegeven over alle aspecten van de activiteit van de onderneming, met:  

• economische inlichtingen (zoals evolutie van de productie, productiviteit, verkoop, voorraden,...); 
• financiële gegevens (zoals bijvoorbeeld omzet, kosten, tussentijds resultaat,...); 
• sociale gegevens (zoals evolutie tewerkstelling, in en uit dienst,...); 
• uitvoering van de geplande investeringen.   

Deze inlichtingen over de voorbije periode moeten vergeleken worden met een vorige periode (voorgaande periode of zelfde periode van het vorig jaar) en met het budget.

Een schriftelijke samenvatting van deze periodieke inlichtingen moet vijftien dagen voor de vergadering aan de leden medegedeeld worden.  Deze samenvatting bevat de cijfergegevens en de nodige elementen om deze te interpreteren.   

De occasionele informatie 

Wat meedelen en wanneer? 

Wanneer zich gebeurtenissen voordoen of beslissingen genomen worden die een belangrijke weerslag kunnen hebben op de onderneming, wordt een occasionele informatie aan de ondernemingsraad  verstrekt, zonder het ogenblik van een vergadering gewijd aan de periodieke informatie af te wachten.  Deze informatie moet zo spoedig mogelijk gebeuren.  Wanneer het een beslissing van het ondernemingshoofd betreft, zal de ondernemingsraad in principe ingelicht worden voor de uitvoering van de beslissing. 

In ieder geval wordt de ondernemingsraad geïnformeerd voor enige andere bekendmaking.

De aard van de occasionele informatie wordt niet nauwkeurig omschreven in de reglementering.

De reglementering vermeldt evenwel verschillende voorbeelden van belangrijke gebeurtenissen : een brand in een productieafdeling, een agressieve overname van het beleid van de onderneming, een plotse daling in de afzet van de producten, onvoorziene moeilijkheden in de bevoorrading van grondstoffen,...

Wat betreft de belangrijke beslissingen kan bijvoorbeeld de fusie van de onderneming met een andere onderneming vermeld worden.

In ieder geval moet het gaan om gebeurtenissen of beslissingen met een belangrijke weerslag op het leven van de onderneming.  

Inhoud van de occasionele informatie

De mededeling van de gebeurtenis of beslissing moet vergezeld worden van een commentaar, waarbij de mogelijke gevolgen op ontwikkeling van de activiteiten van de onderneming en op de toestand van de werknemers worden toegelicht.  Wanneer de informatie cijfergegevens bevat, wordt een schriftelijke samenvatting aan elk lid van de ondernemingsraad overhandigd.